240 modulaire woningen Spark Village Amsterdam
Op het Amsterdamse Science Park verrijst in rap tempo een nieuw wooncomplex: Spark Village. De gemeente Amsterdam gaf woningcorporatie Rochdale de opdracht om een tijdelijke woonwijk te creëren, die onderdak biedt aan studenten en statushouders. Modulair bouwer De Meeuw leverde de woonunits, naar ontwerp van architectenbureau Kok Harleman. Binnen een jaar stonden hier 240 woningen.
De druk op de woningmarkt is groot. Nergens is dat zo evident als in Amsterdam, de stad die inmiddels ruim 850.000 inwoners telt. Jaarlijks komen er in Amsterdam nog eens ruim tweeëndertighonderd nieuwe studenten en twaalfhonderd statushouders bij. Deze bevolkingsgroepen zijn zogenaamde woningurgenten. Dit vergt een andere aanpak dan de reguliere woningproblematiek in de hoofdstad.
De gemeente wees enkele locaties voor tijdelijke woonwijken aan. Hierdoor kan braakliggend terrein ingezet worden zonder dat er ingrijpende aanpassingen in het bestemmingsplan gedaan hoeven te worden. Onder tijdelijk wordt een periode van 10 jaar verstaan. De woningcorporaties kregen de opdracht om er woningen te bouwen. Circulair en modulair zijn de toverwoorden bij deze nieuwe aanpak van urgente huisvesting.
Buitenruimte komt binnen
Om invulling te geven aan de tijdelijke woonwijk, schreef Rochdale een aanbesteding uit. Modulair bouwbedrijf De Meeuw diende samen met architectenbureau Kok Harleman het winnende ontwerp in.
Architect Hugo Kok ontwierp volgens het beeldkwaliteitsplan dat is opgesteld door VMX Architects een wijk met een hoge dichtheid, waarbij de laagbouw van elkaar gescheiden wordt door smalle straatjes.
Het beeldkwaliteitsplan omschrijft vier onderdelen die extra aandacht vroegen in de uitwerking: de gevel, gevelopeningen, onderdoorgangen en de ontsluiting.
Het beeldkwaliteitsplan omschrijft vier onderdelen die extra aandacht vroegen in de uitwerking: de gevel, gevelopeningen, onderdoorgangen en de ontsluiting. Centraal thema in het ontwerp van Spark Village is namelijk de buitenruimte. De galerijen worden van elkaar gescheiden door groene woonstraten die van de buitenruimte een belangrijk onderdeel van de studio’s maakt.
Bij OAS in Hellmond worden in de fabriek de bewegende delen in de kaders bevestigd, nadat ze van rubbers voorzien zijn.
Om de woning in de groenvoorziening over te laten lopen, kreeg elke woning een grote gevelopening. Het aluminium kozijn kan in drie standen geopend worden: 10% open gekiept voor nachtventilatie, 50% open met één deur en 100% open met twee deuren.
Volgens Kok maakt de modulaire bouw enorme sprongen. Aan de buitenkant zie je allang niet meer de saaie containers van zo’n tien jaar geleden. Esthetisch doen de woningen niet onder voor traditionele bouw en ook kwalitatief is een grote inhaalslag gemaakt. Kok: “Ook al verblijft iemand maar tijdelijk in de woning, deze moet wel aan de eisen voldoen die je ook van reguliere huisvesting mag verwachten. Natuurlijk zit er ook iets heel pragmatisch aan deze manier van bouwen. De buitenmaat van de units is afgestemd op het vervoer per vrachtwagen. Daarin ben je beperkt. Toch biedt het systeem ook heel mooie oplossingen.”
De buitenmaat van de woning is afgestemd op vervoer per vrachtwagen.
Als je bouwt met baksteen, dan is de woning altijd gebonden aan een locatie. Dat is niet flexibel en niet duurzaam.
Een passend antwoord
Dat modulair bouwen mooie oplossingen biedt, onderstreept ook Bas de Haan. Hij is directeur van NEZZT, het merk dat De Meeuw speciaal voor de woningmarkt ontwikkelde. Vooral in de vraag naar flexibele vormen van huisvesting zag het modulaire bouwbedrijf mogelijkheden. “Bij De Meeuw zagen we al langer dat de vraag van opdrachtgevers aan het veranderen is. Tegelijkertijd was daar in de markt geen passend antwoord op. Als je bouwt met baksteen, dan is de woning altijd gebonden aan een locatie”, aldus de Haan. Dat is niet flexibel en bovendien niet duurzaam.
Met ruime ervaring in het bouwen van (tijdelijke) utiliteitsgebouwen, bedacht De Meeuw het concept NEZZT speciaal voor de woningbouw. Hiermee wordt de industrialisatie in de bouw naar een hoger niveau getild: bij De Meeuw rollen complete geprefabriceerde woningen uit de fabriek. Ideaal in een markt waar goede arbeidskrachten schaars zijn.
De prefab woningen worden geplaatst met behulp van een bouwkraan.
De Haan: “Daarnaast heeft deze methode veel minder impact op de omgeving. Er hoeven bijvoorbeeld minder busjes van onderaannemers naar de bouwplaats en er is minder geluidsoverlast van bouwwerkzaamheden. Het heeft uiteindelijk achttien dagen gekost om alle woonunits per vrachtwagen op deze plek te krijgen. Het enige dat er terplekke hoeft te gebeuren, is het maken van de fundering en het aansluiten van de woonunits op de riolering en dergelijke.”
Aluminium bij uitstek geschikte grondstof voor circulaire.
De cirkel rond
Wat de toekomst biedt voor het wooncomplex is nog niet duidelijk. Het kan in zijn geheel verplaatst worden naar een andere locatie, alwaar het onderdak kan bieden aan een volgende groep woningurgenten. Mocht die urgentie er te zijner tijd niet zijn, dan worden de units teruggenomen door De Meeuw. Zij kunnen de onderdelen hergebruiken, of de units in hun geheel.
Wanneer de levensduur van een gebouw niet langer de belangrijkste factor in een ontwerp is, wordt de duurzaamheid van de gebruikte materialen des te belangrijker. Daarom hecht De Meeuw veel waarde aan duurzaamheid en circulariteit. De prestatie-eisen van de materialen hangen er nauw mee samen.
De keuze voor aluminium is bijvoorbeeld niet alleen een esthetische. Aluminium is zeer onderhoudsarm en zal ook na 10 jaar nog mooi ogen. Maar het behoudt bijvoorbeeld ook na omsmelten zijn kwaliteit. Ook kan het metaal bijna in zijn geheel hergebruikt worden. Dit in tegenstelling tot bijvoorbeeld kunststof of hout. Het maakt aluminium bij uitstek een geschikte grondstof voor circulaire bouw.
De Haan: “Wij maken met alle toeleveranciers duidelijke afspraken over het productieproces en het restafval. Daar hangt de keuze voor bepaalde materialen dan ook sterk van af. Maar we motiveren onze partners ook om mee te denken over de toekomst en sporen hen aan om te innoveren.”
Hoe worden de NEZZT woningen gemaakt? Bekijk het hier.
In totaal leverde De Meeuw 360 units voor Spark Village. Drie units vormen samen twee appartementen van elk 24 m². Een compacte leefruimte, elk voorzien van eigen sanitair en keuken. In deze video volgen we het productieproces van de woonunits. Van de aluminium profielen die worden aangeleverd bij gevelbouwer Van Oorschot voor de gevelopeningen, tot aan de plaatsing aan de rand van het Amsterdamse Science Park.
Colofon
Project: Spark Village, Amsterdam
Architect: architectenbureau Kok Harleman
Gevelbouwer: Van Oorschot Aluminium
Lees hier het artikel over het ontstaan van de NEZZT woning op Spark Village, van profiel, tot kozijn, tot woning.
