Levent Kanyon

Istanbul, met zijn almaar groeiende bevolking van op dit moment 14 miljoen inwoners, is één van de drie dichtstbevolkte steden in Europa.   De andere spelers in deze competitie zijn Londen en Parijs, met een bevolkingsdichtheid die de helft van die van Istanbul bedraagt. Dit is een cruciaal punt om in gedachten te houden als het gaat om de stedelijke problemen van Istanbul. De buitengewone topografie en de Bosporus die de stad in tweeën deelt, zijn de belangrijkste kenmerken die Istanbul tot een unieke stad maken; maar ze zorgen ook voor enorme problemen bij het gebruik van nieuwe systemen voor stadsvervoer. De tendens van de vrijemarkteconomie is om de verstedelijking zich via de zuid-noordas te laten uitbreiden langs de westkant van de Bosporus. Dit vormt echter een bedreiging voor de bossen en waterreservoirs die zich ten noorden van Istanbul bevinden. Vandaar dat de hoofdstedelijke gemeenteraad deze tendens probeert om te buigen, zodat de groeias in de oost-westrichting verplaatst wordt, langs de zuidkust van Istanbul. De laatste wedstrijd voor het ontwikkelen van nieuwe subcentra aan de twee uiteinden van deze as, in 2006, werd gewonnen door Zaha Hadid en Ken Yeang. De resultaten van deze keuze zijn echter nog niet zichtbaar. Nog steeds worden het ene na het andere nieuwe kantoorgebouw en winkelcentrum geopend in het noordelijke zakendistrict van Istanbul, waardoor toch weer stedelijke ontwikkeling in die richting wordt gepropageerd.  

OPENLUCHT

Levent Kanyon is een van deze recentelijk geopende multifunctionele gebouwen. Het bestaat uit een 26 verdiepingen tellend kantoorgebouw, 179 luxe appartementen en een groot winkelcentrum met promenades in de openlucht. Wat Kanyon uniek maakt is het openluchtthema dat gebruikt is voor de winkelgedeelten. In 1988 werd het eerste grootschalige winkelcentrum van Istanbul geopend. Sindsdien zijn er nog 24 gebouwd, waarvan sommige ook kantoren of woonblokken omvatten. Deze gebouwen werden de nieuwe open ruimten in Istanbul, een stad met zeer weinig echte publieke ruimten in de openlucht. Al die gebouwen werden ontworpen volgens een zeer karakteristieke architecturale stijl, die al vele jaren in de hele wereld geaccepteerd is. De meeste zijn grote, gesloten ‘blokkendozen’, met winkels langs de gangen of galerijen. Bij Levent Kanyon werden deze algemeen aanvaarde ruimtelijke trends echter niet gevolgd – in meer dan één opzicht – omdat men ook een groot investeringsrisico nam. Het belangrijkste ontwerpconcept van het 250.000m2 grote complex werd gecreëerd door Jerde Partnership, een groot internationaal architectenbureau, met hoofdkantoor in Los Angeles.

Jerde werkte samen met Tabanlioglu Architects, gevestigd in Istanbul, om het ontwerpconcept uit te werken.   De hoofdkern van het complex omvat het winkel- en amusementsgedeelte. Het drie verdiepingen hoge gedeelte heeft kronkelende en bochtige openluchtgalerijen die uitkijken over een lange, slingerende binnenplaats in het midden. De amusementsfaciliteiten zijn gehuisvest in een grote bol, waarvan een gedeelte zich als een grote overkapping over het belangrijkste promenadegebied welft. Het algemene gevoel van deze ruimte – die bijna een kunstmatig landschap op zich vormt – is heel opwindend. Het geeft de inwoners van Istanbul, die gewend waren aan de blokkendoosvormige winkelcentra, een unieke winkelervaring. Vóór de opening werd er echter druk gespeculeerd of het openluchtconcept voor zo’n openbare ruimte wel zou werken in Istanbul, waar de strenge winters en hete zomermaanden een grote invloed hebben op het leven van alledag. Eigenlijk is winkelen in de buitenlucht geen nieuw concept voor de meeste inwoners van Istanbul. Hoewel de meeste winkelactiviteiten tegenwoordig plaatsvinden in de winkelcentra, lopen de inwoners van Istanbul nog graag rond in de wijken waar grote aantallen kwalitatief goede winkels te vinden zijn, zoals Bagdat Street of de wijken Nisantasi of Beyoglu. Levent Kanyon werd daarom snel door de bevolking van Istanbul geaccepteerd, getuige wel het feit dat het in de eerste vier maanden van zijn bestaan door bijna twee miljoen mensen werd bezocht.  

MULTIFUNCTIONEEL

Het concept van het openluchtwinkelcentrum wordt in de hele wereld steeds gebruikelijker, aangezien Levent Kanyon niet het enige gebouw van dit type is dat door Jerde Partnership is ontworpen. Vergelijkbare ontwerpen van deze groep zijn te zien in Korea, China, Polen en de VS. Een soortgelijke benadering, maar met een ander architecturaal concept, wordt op dit moment gerealiseerd aan de Aziatische kant van Istanbul in de vorm van Meydan Shopping Mall, ontworpen door de bekende Britse architecten FOA. Winkelcentrum (shopping mall) is een term die tegenwoordig in feite steeds minder vaak wordt gebruikt. Omdat de kavels in het centrum van steden steeds duurder worden, omvatten de nieuwe gebouwen een mix van verschillende functies, waardoor het ‘24-uurs-gebouwen’ worden. De nieuwe trend is de winkelvoorzieningen te combineren met amusements-, kantoor- en woonfuncties. Levent Kanyon is een goed voorbeeld van deze nieuwe trend waartoe in feite zo’n 10 jaar geleden het initiatief werd genomen door een ander winkelcentrum in Istanbul, Akmerkez. Hoewel de architectonische kwaliteit van Akmerkez nogal onbevredigend was, was het multifunctionele concept zeer naar tevredenheid van de investeerders. Levent Kanyon is een uitzonderlijk voorbeeld hoe de waarde van een goed ontwerp en een goed doordacht architectonisch concept een indirect, maar zeer belangrijk winstpunt voor de cliënt kunnen vormen.  

SPANNEND NIEUWS

Hoewel Levent Kanyon bekritiseerd is vanwege het potentiële hoge energieverbruik voor verwarming of koeling van de openluchtwinkelgedeelten, is feitelijk vastgesteld dat het gebouw minder energie verbruikt dan een conventioneel gesloten winkelcentrum. Naast veelvuldige toepassing van passieve klimaatbeheersingssystemen, stond beperking van het energieverbruik hoog in het vaandel bij het ontwerp van het 26 verdiepingen hoge kantoorblok – dat het grootste oppervlak van alle gebouwen van het complex heeft. De zonwering aan de zuidgevel heeft een grote invloed, zowel functioneel als esthetisch. De ramen, die van de vloer tot het plafond reiken, bieden de kantoorgebruikers een prachtig uitzicht op Istanbul. De landschapsarchitectuur, zowel binnenin het winkelcentrum als op de daken van de woonblokken, vermengt de grootschalige aspecten en draagt bij aan het creëren van een canyon-effect in het hart van het complex. Het Levent Kanyon project met een totaal oppervlak van 22.000m2 maakt gebruik van CW 50 gevelsystemen, CS 68 en CS 77 deur- en raamsystemen. Het hoogste gebouw van Levent Kanyon is een kantoorblok van in totaal 150 meter hoog. Het bouwwerk moest goed bestand zijn tegen aardbevingen en daarom is gebruik gemaakt van een speciaal ontworpen systeem op basis van het gevelsysteem CW 86 van Reynaers. Levent Kanyon zal gemakkelijk erkenning vinden als een van de nieuwe openbare ruimten van Istanbul. Het is het resultaat van een mix van een radicaal ontwerpconcept, hightech materialen, zorgvuldig detailwerk, een slim detailhandelsbeleid en een doortastende investeerder.