Dossier Eindhoven
Eindhoven is niet alleen de stad waar Philips haar gloeilampen en cd-speler ontwikkelde en uitgroeide tot een internationaal bedrijf. Het is ook de stad van kennis en van design. Als brainport Eindhoven presenteert de hele zuid-oostelijke regio van Nederland zich bovendien als innovatieve hightech motor van de wereld.
Het begint op zandgrond
De tweede helft van de 19e eeuw komt de bedrijvigheid in Eindhoven op gang. De arme zandgronden zijn niet erg geschikt voor landbouw. De bereikbaarheid verbetert met de aanleg van het Eindhovensch kanaal en diverse wegen. Samen met lage lonen zorgt dit voor een ideale vestigingsplek voor industrie. Die toenemende industrie en dus werkgelegenheid resulteert in stijging van de welvaart. De vraag naar arbeiderswoningen neemt toe. Philips bouwt begin twintigste eeuw daarom in stadsdeel Strijp naast fabrieken ook woningen voor haar medewerkers: het Philipsdorp is geboren.
Kennis en design
Al die bedrijvigheid is vanzelfsprekend gebaad bij scholing van niveau. De School voor Industriële Vormgeving wordt in 1955 opgericht - de eerste in Nederland. Sinds 1997 staat deze bekend als Design Academy Eindhoven. De oprichting van de technische universiteit Eindhoven volgde een jaar later in 1956. Met evenementen als de Dutch Design Week, het lichtkunstfestival Glow, musea als het Van Abbe museum en spraakmakende futuristische gebouwen zoals het Evoluon en de Blob is Eindhoven beslist een stad van internationale allure.
Hoe vergaat het die stad nu? Veel van de gebouwen van toen zijn inmiddels getransformeerd. Arno van Tilburg, directeur bij Stam en de Koning, en Paul Diederen, architect en oprichter van architectenbureau diederendirrix, delen hun visie.
Eindhoven: stad van licht, design en lef
Aannemer Stam + De Koning, onderdeel van VolkerWessels, leverde een belangrijke bijdrage aan de transformatie van Eindhoven. Vanaf 2011 zijn zij actief betrokken bij de transformatie van veel industriële panden in de binnenstad. Destijds was het idee dat het gebied in 2018 helemaal gereed zou zijn.
Arno van Tilburg, directeur Stam + De Koning: "Door de crisis zijn we zeker 10 jaar teruggeworpen. Met de wijsheid van vandaag zeg ik dat dat een geluk is."
Van Tilburg: “Dat we van het gas af moeten is een groot thema. Alle gebouwen krijgen nu nieuwe gevelelementen die aan de hoogste eisen voldoen, terwijl we bij Anton en Gerard een groot deel van de oude vensters behielden.'' Anderen werden vervangen door aluminium kozijnen.
Geschiedenis heeft de toekomst
Eindhoven is de afgelopen jaren uitgegroeid tot dé creatieve technische hoofdstad van Nederland. De groene omgeving en industriële historie zijn er in het DNA vervlochten. Tegelijk staat de lichtstad voor een grote opgave, want: hoe creëer je een stedelijke context die ruimte geeft aan veel nieuwe functionaliteiten? We vroegen het aan Paul Diederen, architect en hoogleraar Transformational Design aan de TU Eindhoven.
Onvolledige bloemlezing Eindhovense projecten
Spraakmakende architectuur, illustere iconen. Eindhoven biedt een scale aan uiteenlopende gebouwen die een belangrijke rol spelen bij de herontwikkeling van de stad. Bij de renovatie en transformatie van veel van die panden is Reynaers betrokken. En dat geldt ook voor veel nieuwbouw projecten. De Lichttoren, het Klokgebouw, Anton en Gerard, Eindhoven Airport, het Summa-college, het Natlab, blok 63, Philips Lighting, Onyx, Haasje over...
April 2020 is Vertical Forest in aanbouw. Het gebouw, een ontwerp van de Italiaanse architect Stefano Boeri, staat ook bekend als Trudo Toren of Trudo Vertical Forest.
Het 80 meter hoge Student Hotel vormt naast het Centraal Station een nieuwe blikvanger.
Eindhoven in video
Reynaers is vanaf het begin betrokken bij de renovatie en transformatie van beeldbepalende gebouwen. En ook in heel veel nieuwbouwprojecten, worden de aluminium systemen van Reynaers toegepast.
Wie kan er beter uitleggen waarom er aluminium gebruikt is dan de architect zelf? Aangevuld met de visie van architectuurcriticus Jeroen Junte ontstaat een levendig beeld van oude en nieuwe Eindhovense gebouwen.
De Lichttoren: een van de eerste transformatieprojecten
In de markante zevenhoekige toren van de Lichttoren werd getest hoe lang de gloeilampen meegingen. De toren gaf zijn naam aan het hele bouwwerk, dat lange tijd dé bezienswaardigheid van de stad was geweest. In 1999 werd awg architecten uit België uitgekozen om dit monumentale gebouw om te vormen tot een multifunctioneel complex.
De voorloper van het huidige slanke raam- en deursysteem SlimLine 38 werd gebruikt om de slanke uitstraling van de oorspronkelijke stalen ramen te realiseren.
Het aluminium renovatieprofiel ConceptSystem 38, de voorloper van SlimLine 38, werd ook gebruikt voor de drie nieuwe volumes, waarin het arthotel en lofts zijn ondergebracht.
In het zonlicht doet Philips Lighting haar naam nog meer eer aan. De goudkleurige kozijnen met de horizontale belijning, geven het gebouw letterlijk glans.
Lighting glanst aan Eindhovense skyline
Het oude hoofdkantoor van Philips Lighting is een typerend gebouw voor haar generatie. Functioneel was misschien wel de beste omschrijving voor de betonreus in het centrum van Eindhoven. Tot architectenbureau diederendirrix benaderd werd om het pand te transformeren tot een complex met lofts voor expats; het kantoor kreeg een gouden gloed en vormt het majestueuze middelpunt van het Emmasingelkwadrant.
Inmiddels bieden de grote verticale schuiframen de bewoners een gevoel van luxe en een spectaculair uitzicht over de stad en haar omgeving.
Creative community SintLucas op Strijp-S
Het voormalige Philips Natlab op Strijp-S in Eindhoven is getransformeerd tot een bruisend onderwijsgebouw voor de creatief-technische (v)mbo-opleidingen van het SintLucas college. Met respect voor het bestaande beroemde laboratoriumgebouw ontworpen door Dirk Roosenburg, heeft architectenbureau Cepezed een L-vormig nieuwbouwvolume toegevoegd.
Het multifunctionele gebouwhart wordt gebruikt voor ontmoeting, optredens en presentaties, en als restaurant en expositieruimte. Het hoge atrium grenst via een enorme glazen pui aan een binnenhof tussen de oude vleugels van het Natlab en het Plaza Futura.
Wat als eerste opvalt aan het kantoor TQ5 op het voormalige Philips-terrein Strijp-T is het gapende gat in de gevel.
Gapende gaten in de gevels van TQ5 en TQ6
Met speelse verwijzingen zijn de voormalige Philips-kantoren TQ5 en TQ6 getransformeerd in een eigenzinnige en moderne bedrijfsarchitectuur met spannende doorkijkjes en verrassend groen. Een strakke gevel in een grid van hoogwaardig aluminium geven het gebouw cachet.
Waarvoor dienen de gaten in de gevel eigenlijk?
Vijf lagen woongenot in Victoria Court
Woongebouw Victoria Court is onderdeel van de transformatie van het Emmasingelkwadrant in de binnenstad van Eindhoven. Waar de naastgelegen woontoren Onyx meer gericht is op hoogbouw in de stad, zoekt Victoria Court aansluiting met de schaal van zijn buurman, de vierlaagse Ventoseflat. Waarom daarvoor gekozen is, legt architect Christopher Ho uit.
Ho: ''Over de onderste twee bouwlagen hebben we de gevel aan de oostzijde iets naar binnen geduwd. Deze ingreep benadrukt de entree in de oostgevel.''
De hoge schoorstenen zorgden vroeger voor de afvoer van rookgassen.
Voormalige energiecentrale wordt Innovation Powerhouse
De voormalige energiecentrale van Phillips op Strijp-T in Eindhoven is onlangs getransformeerd tot een bruisend bedrijfsverzamelgebouw waar creatieve vernieuwers een community vormen en elkaar inspireren. De twee karakteristieke 76 meter hoge schoorstenen zijn gebleven.
Hoe transformeer je zo'n typisch voorbeeld van fabrieksarchitectuur uit de wederopbouwperiode tot een bedrijfsverzamelgebouw?
Nieuwbouw met een industriële look in Blok 63
Het creatieve hart van Eindhoven biedt ook ruimte voor nieuwbouw. Alle woningen hebben een extra hoog plafond op 3,20 meter en hoge ramen boven een balustrade. Architect Jeroen Verdonschot van Pauwert Architectuur legt uit waarom.
Bewoners kunnen zelf planten in potten zetten in de kassen. Dat bevordert de interactie tussen de bewonders en verlevendigt het hof.
De kozijnen overspannen de volledige verdiepingshoogte van betonband tot betonband.
Groene Toren transformeert van kantoor naar hotel en woningen
Het voormalige kantoorgebouw de Groene Toren, gebouwd in 1974 naar ontwerp van architect Dick van Mourik, is herbestemd tot woningen en een hotel. De toren ligt op een drukke locatie tussen het centraal station en centrumring de Vestdijk in Eindhoven.
De toren werd volledig gestript. Hoe kreeg deze dan toch zijn kenmerkende groene uitstraling terug?
Onyx: een echte woontoren op een gekromde binnenstedelijke kavel
Woontoren Onyx heeft een Amerikaanse stijl door lange verticale gevellijnen. Tegelijkertijd voorziet een robuuste baksteen de hoogbouw van een ambachtelijke uitstraling. En dat op een uitdagende binnenstedelijke kavel dicht aan de rand van een drukke weg in het centrum van Eindhoven.
De gevel werd uitgevoerd in metselwerk in een robuuste grijs-wit gemêleerde steen. Dat geeft het gebouw, ondanks zijn forse volume, een ambachtelijke uitstraling.
Ontdek meer Eindhovense architectuur
-
-
Opbouw Veemgebouw: golvende gevel biedt venster op Eindhoven Opbouw Veemgebouw: golvende gevel biedt venster op Eindhoven
-
Beeldbuizenfabriek: RGB-kozijnen eren Philips-erfgoed Beeldbuizenfabriek: RGB-kozijnen eren Philips-erfgoed
-
-
Sixty5: verwijst naar rijke industriële geschiedenis Philips Sixty5: verwijst naar rijke industriële geschiedenis Philips
-
Copyrights
Anton Building in Strijp-S - diederendirrix, V-Architecten BV (architecten); Arthur Bagen (fotograaf)
Philips Lichttoren - awg architecten (architecten); Wim Tholenaars (fotograaf)
Philips Lighting - diederendirrix (architecten); Hennie Raaymakers (fotograaf)
Creative Community SintLucas op Strijp-S - Cepezed (architecten); Jan Willem Schouten (fotograaf)
Gebouw TQ5 en TQ6 - Niels Oliver, FAAM-Bo.2 (architecten)
Victoria Court Eindhoven - diederendirrix (architecten); Jan Willem Schouten (fotograaf)
Gebouw TR - Van Berlo (architecten); Jan Willem Schouten (fotograaf)
Industriële lofts op Blok 63 Strijp-S - Pauwert Architectuur, Jeroen Verdonschot (architecten); Jan Willem Schouten (fotograaf)
Groene Toren Eindhoven - diederendirrix (architecten); Jan Willem Schouten (fotograaf)
Onyx toren - diederendirrix (architecten); Hugo Thomassen (fotograaf)
