Een zorgvuldige signatuur van Bedaux de Brouwer
Interview met Pieter Bedaux, Thomas Bedaux, Jacq. de Brouwer en Peter Keijsers
Architectenbureau Bedaux de Brouwer omschrijft zichzelf als een klassiek-modern bureau dat ingetogen, bedachtzame, scherp gesneden en eigenzinnige gebouwen ontwerpt. Gebouwen die zo vanzelfsprekend in de omgeving passen, dat het lijkt of ze er altijd hebben gestaan. Dat het bureau uitblinkt in de aandacht voor vakmanschap, afgewogen detaillering en materiaalkeuze, verklaart wellicht de vele prijzen, waaronder drie keer de Reynaers Projectprijs.
In 1937 bouwde architect en bouwkundig tekenaar Jos. Bedaux op 26-jarige leeftijd eigenhandig een romantisch woonhuis met een rationele geometrie, waarmee hij bewees zijn tijd vooruit te zijn. Aan de Dr. Keyzerlaan in Goirle legde hij de kiem voor Bedaux de Brouwer Architecten, waar inmiddels de derde generatie aan het roer staat. Aan de voorzijde doet niets vermoeden dat achter het monumentale pand twee strakke volumes – die dienen als werkruimten – zijn aangebouwd die beïnvloed zijn door het classicisme en het Moderne Bouwen. Het geheel vormt een mooie parallel met de ontwikkeling van het bureau.
Voor Witbrand-Oost in Tilburg ontwierp Jacq. de Brouwer woningen met een nadrukkelijk eigen karakter.
We lezen er de rijke geschiedenis in, maar ook de verschuivingen binnen het idioom van het architectenbureau, evenals de zichtbare thema’s van Jos. Bedaux (1910-1989). “Opa is de grondlegger en wegbereider die de ontwikkeling in gang heeft gezet naar een moderner handschrift. Die signatuur is ingekleurd door drie generaties”, zegt Thomas Bedaux. “Opa Jos. en vader Peer hebben van het bureau een merk gemaakt dat ons toegang geeft tot exclusieve opgaven. Dat betreft niet alleen luxe villa’s maar ook woningbouw voor iedereen.”
Ons handschrift is rustig en verfijnd en ontdaan van frivoliteiten.
Handschrift
De signatuur van Bedaux de Brouwer Architecten behelst meer dan de ‘Brabantse School’. Maar, wat is dat handschrift precies? Architect Peter Keijsers, Jacq. de Brouwer, Thomas Bedaux en zijn broer Pieter geven samen het rijke antwoord. “We zijn als een rivier. Je loopt mee met de stroming, maar geeft er ook een eigen richting aan. De loop van de rivier wordt beïnvloed door de geschiedenis en je eigen interesses en talenten”, zegt Jacq de Brouwer met gevoel voor metaforen.
“Ons handschrift is rustig en verfijnd en ontdaan van frivoliteiten. De finesse en zorgvuldigheid uiten zich in gestileerde detailleringen als de herkenbare manier waarop wij al tachtig jaar de kozijnen in de gevel plaatsen, diep achter het metselwerk. Én wij gaan in de uitwerking door waar anderen stoppen.”
Tijdloos modernisme
Bedaux de Brouwer Architecten is wellicht niet het meest innovatieve bureau, zeggen ze zelf. Ze jagen geen concept of beeld na, willen bewust niet modieus, schreeuwerig of vluchtig zijn. Ze zijn vrij traditioneel georganiseerd en hebben alles in huis om een helder antwoord te formuleren op ingewikkelde vraagstukken.
“Onze gebouwen kenmerken zich door een tijdloos modernisme, consistente kwaliteit, stedenbouwkundige trefzekerheid en duurzaam karakter”, vullen de anderen aan. “Ze takelen niet af als ze ouder worden. Eenmaal ingenomen door de gebruikers, de omgeving en de natuur, worden ze juist steeds mooier.
Opdrachtgevers zeggen vaker dat de gebouwen die wij voor hen hebben ontworpen vanzelfsprekend en vertrouwd aanvoelen, alsof ze er altijd hebben gestaan. Maar ook dat onze gebouwen er na lange tijd nog steeds uitzien alsof ze nieuw zijn.
Jacq. de Brouwer over zijn ontwerp voor Het Brouwhuis in Oisterwijk: “Dit huis belichaamt heel erg waar ik voor sta: door een gebouw te relateren aan de omgeving krijgt het iets tijdloos.”
Deze ogenschijnlijke paradox drukt precies uit waar Bedaux de Brouwer Architecten voor staat: een ontwerp is geslaagd als de omgeving, het gebouw en het interieur elkaar versterken. Met die eigen, herkenbare signatuur heeft het bureau een breed oeuvre opgebouwd. Van de klassiekers – waaronder rijksmonumenten als het Cobbenhagengebouw en het Kantongerecht in Tilburg – tot moderne villa’s en sociale huurwoningen. En van een Primark flagshipstore en een cultureel centrum tot complete stadsontwikkelingsgebieden.
De Brouwer geeft uitleg
In deze korte video geeft Jacq. de Brouwer uitleg over zijn ontwerp voor Het Brouwhuis in Oisterwijk. De Brouwer: “Het hele huis is uitgetekend op de plankmaat. De maten van deze planken lopen helemaal door over het zadeldak naar de andere kant. Ook uitsparingen in de gevel, zoals bijvoorbeeld ramen en ventilatiegaten, zijn precies afgestemd op de plankbreedte. Er zitten veel uren in hoe alles is gedetailleerd.”
Villa Kamperland
Villa's
In 2010 won het bureau met Villa Kamperland de Reynaers Projectprijs. Het huis met een adembenemend uitzicht over het water en de stad Veere. Een panorama dat bovendien niet wordt belemmerd door het gebruik van veel glas en ultraslanke profielen.
Twee jaar later viel Bedaux de Brouwer wederom in de prijzen. Dit keer voor Villa Rotonda in Goirle. Pieter en Thomas Bedaux ontwierpen dit woonhuis aan een drukke rotonde, als een eigentijdse vertaling van de romantische villa van grootvader Jos. Bedaux.
Door de toepassing van een opvallende grijs gemêleerde steen, smalle verticale ramen en een zadeldak, wordt verwezen naar de architectuur van hun vader. En – zoals bij meer opgaven het geval is – schikt de villa zich naar de omgeving. Pieter: “Het huis is introvert aan de straatzijde vanwege de drukke rotonde en de privacy. De gevel is nagenoeg gesloten, terwijl de woning zich aan de tuinzijde op het zuiden letterlijk opent. De grote glazen pui biedt optimaal bezonning en uitzicht.”
Aan de zijgevel opent de villa zich langzaam.
Omgeving
Ook bij de prijswinnaar uit 2016, de villa in Zeist, is gebruikgemaakt van de plek. In een bosrijke wijk aan de rand van de Utrechtse Heuvelrug ontwierp Peter Keijsers een woning met kantoor aan huis voor een gezin met kinderen. De opdrachtgever wilde een ruime en lichte woning met zowel zicht op de natuur als privacy. “Waar buren een ‘gewoon’ huis hebben, heeft dit gezin het uitzicht en licht dat de anderen missen. Dat komt omdat de villa is gebouwd als een opmerkelijke uitkijkpost in het landschap”, zegt hij.
Het rauwe beton vormt een mooi contrast met de subtiele en strakke detaillering van onder andere de ranke, donkere aluminium kozijnen.
Het huis is opgetrokken uit robuust schoonbeton, een niet veel voorkomende bouwwijze in Nederland. Het rauwe beton vormt een mooi contrast met de subtiele en strakke detaillering van onder andere de ranke, donkere kozijnen waarin de grote raampartijen zijn gevat. Vanaf de straat loopt de betonnen loper langs een gesloten gevel naar de voordeur. Aan de achterzijde zijn er juist grote panoramapuien.
“Het gebouw heeft een behoorlijk volume. Door de slaapvertrekken, badkamers en het kantoor half verdiept te bouwen, oogt het bescheiden. Ook beleef je de natuur vanaf twee niveaus op verschillende manieren: beneden is de kijkhoogte gelijk aan het maaiveld en vanaf de woonverdieping is er juist ruim zicht op de omliggende bossen en heide”, legt hij uit.
Peter Keijsers aan het woord
In deze korte video geeft Peter Keijsers uitleg over zijn ontwerp voor deze villa.
Toekomst
Tijd om rustig van vergezichten te genieten nemen ze echter niet. Opdrachten worden complexer en interessanter en je moet inventief omgaan met wat je aantreft, vinden ze. Zo noemt Pieter het project Gasthuyspoort in het hart van Breda een geslaagd voorbeeld van de toekomstige opgaven waar de architecten voor komen te staan. Gasthuyspoort is een oud stadskantoor dat een nieuwe invulling kreeg met woningen en commerciële ruimten.
“We hebben de constructie laten staan, maar de gedateerde en wat mistroostige gevel naar iets eigentijds getransformeerd”, zegt hij. “Door de operatie op een stuk gestorven binnenstad fungeert het gebouw nu als levendige aanjager voor het gebied eromheen. Het gebouw is bovendien beter verankerd in de binnenstad, waardoor het zo vanzelfsprekend lijkt, alsof het er altijd heeft gestaan”, zegt hij trots.
Colofon
Dit artikel verscheen eerder in het Reynaers-boek ''De verbindende kracht van aluminium'' (2018).
Tekst: Katja van Roosmalen, MKB Journalist
Fotografie: Jan Willem Schouten; Luuk Kramer; Michel Kievits; Wim Tholenaars
Hij ontwierp villa Zicht op Veere die in 2010 de Reynaers Projectprijs won.
Samen met Thomas Bedaux ontwierp hij Villa Rotonda in Goirle dat in 2011 de Reynaers Projectprijs won.
Samen met Pieter Bedaux ontwierp hij Villa Rotonda in Goirle dat in 2011 de Reynaers Projectprijs won.
Peter Keijsers ontwierp de woning in Zeist die in 2016 de Reynaers Projectprijs won.
