Circulair ontwerpen: losmaakbaarheidsindex als kompas, samenwerking als sleutel
De losmaakbaarheidsindex speelt een steeds grotere rol in duurzame bouwprojecten.
Bij Reynaers Aluminium passen we deze parameter toe in onze innovaties en gevelsystemen, zodat gebouwen in de toekomst eenvoudig aanpasbaar en herbruikbaar blijven. Maar écht circulair bouwen lukt alleen als alle partijen vroegtijdig samenwerken en hun kennis en belangen delen.
Circulair en losmaakbaar: vroeg samenwerken is cruciaal
Circulair bouwen is dé uitdaging van het moment en vraagt dat we anders naar het ontwerp van een gebouw en samenwerking moeten kijken. Want losmaakbaar bouwen klinkt technisch, maar draait in de kern dus om samenwerking. Je kunt de mooiste circulaire ambities hebben, maar als de architect en gevelbouwer pas laat met elkaar spreken, blijft circulair bouwen bij een ambitie.
Ik zie het dagelijks: projecten lopen over meerdere jaren en kennen pieken en dalen. In die lange periode is vertrouwen de basis. Alleen als partijen hun belangen, kansen en risico’s durven te delen, kun je gezamenlijk een circulair gebouw realiseren. Dat vraagt om een andere houding. Traditioneel kijken ontwerpers, bouwers en leveranciers vooral naar hun eigen stukje van het project. Maar circulair bouwen vraagt dat je met z’n allen al in de ontwerpfase nadenkt: Hoe maken we dit gebouw straks losmaakbaar? Hoe zorgen we dat materialen behouden blijven?
Circulariteit als echte KPI
Er is lef nodig: kleur bekennen, vertrouwen opbouwen en je kennis delen, soms nog voordat een contract is getekend. Ik zie gelukkig steeds vaker dat opdrachtgevers en vastgoedbeheerders die stap wíllen zetten. Ze worden gesteund door subsidies en regelgeving. Daardoor wordt circulariteit een leidende KPI in het hele traject, geen bijzaak.
Losmaakbaarheidsindex als belangrijke parameter
Natuurlijk draait het uiteindelijk wel om de feiten. De zogenoemde losmaakbaarheidsindex is een belangrijke parameter om de duurzaamheid van gebouwen te verbeteren. De index is ontwikkeld door een consortium van Alba Concepts, Dutch Green Building Council (DGBC), RVO en W/E Adviseurs, in opdracht van het Ministerie van Binnenlandse Zaken. Het is een methode om te meten in hoeverre onderdelen van een gebouw later kunnen worden hergebruikt. Ik noem het ook wel de ‘Lego-index’: net zoals je legoblokjes eenvoudig uit elkaar haalt zonder schade, zo wil je ook bouwdelen kunnen demonteren en opnieuw gebruiken.
MilieuPrestatie Gebouwen
De index wordt meegenomen in de MilieuPrestatie Gebouwen (MPG) en speelt daarmee een steeds grotere rol in de circulaire bouweconomie. Er wordt gekeken naar vier elementen:
- Type verbinding – Hoe is een element verbonden met zijn omgeving?
- Toegankelijkheid – Zijn verbindingen makkelijk bereikbaar om los te maken?
- Doorkruisingen – Hoeveel andere elementen lopen door of over het onderdeel heen?
- Randomsluitingen – Hoe zijn onderdelen onderling met elkaar verbonden?
Losmaakbaarheid in de praktijk: EF7-elementengevelsysteem
Binnen Reynaers beschikken we over een grote diversiteit aan systemen: van raam- en deursystemen tot schuifdeuren, vliesgevels en elementgevels. We kunnen hiermee op verschillende gebieden oplossingen bieden voor een goede losmaakbaarheidsindex (maar ook bij het behalen van punten voor gebouwlabels zoals BREEAM en LEED). Een vliesgevel past bijvoorbeeld heel goed bij een project waarbij losmaakbaarheid een vereiste is. Onze vliesgevels kun je namelijk eenvoudig monteren met losmaakbare verbindingen (die goed toegankelijk zijn).
Een concreet voorbeeld hiervan is hoe ons EF7-elementengevelsysteem (ElementFaçade 7) is toegepast in het Eurostaete-project in Eindhoven. Binnen dit systeem kan er gekozen worden om gebruik te maken van losse rubbers en pakkingen en geschroefde verbindingen van de kaderelementen. Hierdoor kan zelfs het hele element uit elkaar worden geschroefd om er weer een nieuw element van te maken.
MasterWall-systeem: eenvoudig een gevel aanpassen
Ook blijven we ons circulaire MasterWall-systeem doorontwikkelen. Dit is een hybride oplossing van vlies- en elementgevels. Dit systeem maakt het mogelijk om gevelonderdelen in de toekomst flexibel uit te wisselen of aan te passen aan veranderende functies van een gebouw. Het grote voordeel hiervan is dat je de gevel kunt aanpassen naar de functie van de achterliggende ruimte. Bijvoorbeeld bij een ziekenhuis waar de eerste verdieping eerst uit beddenkamers bestond maar nu een kantoorverdieping wordt. Met het MasterWall-systeem kun je een gevel daar zeer eenvoudig op aanpassen. Duurzame innovatie in optima forma, wat mij betreft.
Uitnodiging: samen werken aan losmaakbaarheid
De losmaakbaarheidsindex is een belangrijke parameter om de duurzaamheid van gebouwen te verbeteren. Maar het is ook een uitnodiging. Een kans om als sector samen te werken aan gebouwen die niet alleen mooi en functioneel zijn, maar ook klaar voor de toekomst.
Als Key Accountmanager is dat mijn persoonlijke missie: bruggen bouwen tussen alle betrokkenen in een project, zorgen dat kennis en belangen op tafel komen en samen ontwerpen voor circulariteit. Met de losmaakbaarheidsindex hebben we een kompas in handen. Om echt circulair te bouwen, moeten we samen aan het stuur zitten.
