Glimlachende ramen in woontoren Flow geven historisch terrein de Caai een eigen gezicht
De Caai deel 2 | Interview met architect Michiel van Loon over identiteit, community booths en partnerships
Stadswijk de Caai in Eindhoven is momenteel volop in ontwikkeling. Onlangs startte de bouw van woontoren Flow. In het ontwerp werd door Michiel van Loon, partner en architect bij Mei architects and planners, getoogde ramen met aluminium kozijnen toegepast. Het unieke en herkenbare ontwerp van de woontoren met getoogde ramen zorgde voor de nodige uitdagingen in het ontwerpproces. Over die uitdagingen spreken we met Michiel van Loon, Mei architects, en Mark van Rosmalen, Projectadviseur Architecten bij Reynaers Aluminium. Samen met de engineers van Reynaers Aluminium ontwikkelden zij een passende oplossing voor de ontwatering.
Knowhow@Reynaers in twee minuten
Benieuwd naar de uitdaging in ontwatering en de projectoplossing voor woontoren Flow? In deze video van twee minuten nemen Michiel van Loon en Mark van Rosmalen u mee op de bouwplaats.
Van bestaande situatie naar ontwerp
‘Als ontwerpend architect van woontoren Flow volg ik de bouw op de voet’, begint Michiel. ‘Het is indrukwekkend om te zien hoe een ontwerp met unieke elementen tot leven komt.’ De Caai weerspiegelt zowel het rijke verleden als haar optimistische toekomstvisie. Op de locatie waar ooit één van de oudste melkfabrieken van Nederland stond, herrijzen nieuwe woonruimtes, waaronder woontoren Flow.
Mei architects en planners werd door ontwikkelaar BPD uitgenodigd om deel te nemen aan de architectenselectie. ‘Uiteindelijk werd ons ontwerp voor woontoren Flow als winnend ontwerp uitgeroepen. BPD heeft het stedenbouwkundig- en beeldkwaliteit plan opgesteld. In dit plan neemt de integratie van de oude Campina gebouwen en de nieuwe gebouwen een belangrijke plaats in. We bedenken vooraf wat de relevantie hierin is, wat het ontwerp kan zijn ten opzichte van de bestaande situatie. In het ontwerp hebben we nagedacht over een gebouw dat in zijn verschijningsvorm en identiteit refereert aan de bestaande situatie, aan het industrieel erfgoed wat er is. Het leuke van dit soort gebieden is dat je oud met nieuw combineert, er ontstaat een nieuw soort omgeving waarin wonen en werken goed in elkaar overvloeit’, vertelt Michiel.
Mark, Projectadviseur Architecten bij Reynaers Aluminium, voegt hieraan toe: ‘Voor de Caai worden bestaande gebouwen gerenoveerd en hersteld en krijgen zij een bredere bestemming. Zo komt er naast woningen ruimte voor onder andere horecagelegenheden en is er plek voor bedrijven. Aannemer Huybregts Relou heeft in het proces haar specialistische kennis van bouwen gedeeld en zal verantwoordelijk zijn voor de uitvoering van de woontoren.
Michiel van Loon, architect en samen met Robert Winkel en Robert Platje partner bij Mei architects and planners, en Mark van Rosmalen, Projectadviseur Architecten bij Reynaers Aluminium.
‘Smile, it’s woontoren Flow’
‘Vanuit de bestaande situatie hebben we nagedacht over een passend ontwerp. Een ontwerp wat zijn gevoel en waarde voor het industrieel erfgoed behoudt. Hierin zijn twee specifieke kenmerken leidend geweest. Ten eerste zagen we op het terrein hallen met grote raampartijen die kenmerkend en repeterend zijn. Een ander aspect is dat deze hallen bogen aan de bovenzijde hebben. Als je rondloopt op het terrein, kom je steeds in ruimtes met getoogde daken. En zo zijn de ‘smileys’ in ons ontwerp ontstaan, de omgekeerde boogjes die je terugziet in woontoren Flow. Dit bijzondere element moest wat ons betreft terugkomen in de nieuwbouw. Je ervaart hierdoor het gevoel van ruimte heel goed. De smiley, het lachebekje, is uniek voor dit ontwerp waarmee we graag een eigen identiteit aan dit gebouw willen geven. En het gebouw identificeert zich hierdoor ook met de plek.’
Verbondenheid met de plek
‘We vinden het belangrijk dat mensen zich verbonden voelen met de plek’, voegt Michiel toe. ‘Niet alleen voor de bewoners zijn de getoogde ramen van belang voor de beleving van wonen op de Caai. Op afstand kan de relatie met de ‘smileys’ straks ook heel goed worden gelegd. In het ontwerp spelen we hierop in door klein te beginnen en op hoogte te eindigen met grote getoogde ramen. Zo is het gebouw op meerdere plekken in de stad te herkennen en daarmee dus ook het historische Campinaterrein.’
Complexiteit in maakbaarheid
‘Een aantal facetten heeft het project uitdagend gemaakt’, licht Michiel toe. ‘Je hebt altijd te maken met de condities van het gebied. De Caai is best een ‘rumoerig’ gebied. Als bureau werken we vaker aan projecten waarin de plek niet direct vanzelfsprekend is om te gaan wonen. Zoals bij de ontwikkeling van Fenix I in Rotterdam. Daar transformeerden wij een monumentale overslagloods, in een niet voor de hand liggend woongebied, tot een uniek loft concept waar de samensmelting van oud en nieuw goed zichtbaar is. De kunst is om de ingrediënten te gebruiken die je voor handen hebt.
Zo hebben we nagedacht over inclusief bouwen. Denk hierbij aan groene daken en een ontwerp voor de openbare ruimtes. Woontoren Flow krijgt bijvoorbeeld een aantal ‘community booths’, dit zijn gezamenlijke woonkamers gelegen aan de daktuin met uitzicht op de stad. Want in hoogbouw willen we vooral voorkomen dat het ‘anonieme’ hoogbouw wordt. Dit betekent dat we vooraf goed nadenken over het faciliteren van ruimtes voor gemeenschappelijk gebruik. We willen dat deze ruimtes echt uitnodigen tot samen komen.’
Ontwatering voor getoogde ramen
Naast de bijzondere condities van het gebied en zo inclusief mogelijk bouwen, kregen Michiel en zijn team ook met een technische uitdaging te maken. ‘In ons ontwerp bevinden de bogen van de getoogde ramen zich aan de onderzijde, maar hoe verloopt de ontwatering bij zo’n unieke projectoplossing? Het water zal zich precies in het midden van het kozijn verzamelen. Een verhoogde waterafvoer alleen bood geen soelaas. Want wat gebeurt er met de waterafvoer bij een kozijn met een afmeting van ruim vijf meter? Het dunne profiel dat ontworpen is in lijn met de bestaande gebouwen, gaf daarnaast ook stof tot nadenken. Je wilt hier een gedegen waterafvoer, de togingen komen in verschillende afmetingen in het gebouw terug’, zegt Michiel. ‘Mark van Rosmalen van Reynaers Aluminium heeft ons hierin uitgebreid geadviseerd. Als Projectadviseur architecten voor Mei architects en planners heeft hij ons vaker bijgestaan in verschillende technische uitdagingen. Zoals bij het ontwerp voor de Fenix I in Rotterdam.
Technische uitdaging voor woontoren Flow
Mark vertelt meer over zijn betrokkenheid in dit project: ‘Inmiddels ben ik al ruim 23 jaar adviseur voor architecten bij Reynaers Aluminium. Ik werk met veel plezier samen met architecten aan verschillende uitdagingen. Als architecten mij bellen, dan weten zij dat zij eigenlijk iets hebben bedacht wat nu niet haalbaar is. Het zijn veelal complexere vraagstukken die gaan over bijvoorbeeld de sterkte van kozijnen of wind- en waterdichtheid op hoogte. Of in het geval van Michiel, specifiek over de ontwatering in de getoogde aluminium elementen. De vertaalslag maken naar een passend advies is tegenwoordig veel ingewikkelder geworden, veel strikter. De wet- en regelgeving is in de loop der jaren steeds bijgesteld en aangescherpt. Het bouwbesluit schrijft ons bepaalde dingen voor, er komt zoveel bij kijken. Dit neemt niet weg dat ik graag een uitdaging aanga. Samen met project-architect Chris Idema en bouwkundig medewerkers van Mei architects and planners, hebben we gekeken naar de best passende oplossing.’
Nieuw ontwateringsprincipe
‘Vanuit dit advies en de gesprekken met Mei architects en planners is er vervolgens door experts van engineering bij Reynaers Aluminium goed nagedacht over de ontwatering. Want door de ronde onderkant van het element zou er potentieel water kunnen ophopen op het laagste punt. In eerste instantie keken we of er internationaal projecten waren met een vergelijkbare oplossing. Helaas was dit niet het geval. Mijn collega, Development Expert Mike Snoeijen, bedacht toen een nieuw ontwateringsprincipe dat zou moeten zorgen dat de ontwatering van de getoogde ramen ook bij grote waterlast goed loopt. Het werd een maatwerkproject waarin ConceptSystem 77 met een nieuw bodemprofiel en SlimLine 38 met een toog van 4,5 meter aan de onderzijde werden ingezet.
Vervolgens is het aangepaste systeem uitvoerig getest op wind- en waterdichtheid in het testcentrum van Reynaers Aluminium in Duffel. Bij deze specifieke test zijn alle vereiste waardes behaald.’ Michiel voegt toe: ‘Het is prettig om te weten dat partners zo gedegen te werk gaan, nieuwe ontwerpen omarmen en als een uitdaging zien. Wij hebben daarnaast nagedacht over de materiaalkeuze voor het gevelmateriaal waardoor eventuele watersporen zo min mogelijk zichtbaar zijn. De keuze is gevallen op een natuursteen met belijning waarin het vuil bijna geen kans krijgt om zich te hechten.’
Identiteitsvol ontwerpen
Maatschappelijke betrokkenheid en circulair bouwen staat bij Mei architects and planners hoog op de agenda. ‘Die thema’s willen we als bedrijf en betrokken architecten echt goed invullen’, begint Michiel. ‘Zo geef ik gastcolleges op scholen om nieuwe generaties te inspireren en enthousiasmeren. Daarnaast werken we als bureau veel aan voorstedelijke projecten. Daarin kunnen wij onze maatschappelijke betrokkenheid het beste tot zijn recht laten komen.’ Mei architects en planners werkt vaak binnenstedelijk: in gebieden waar dus al context is. Gezien vanuit bestaande situaties of erfgoed maar soms ook nieuwbouwprojecten, zoals op het voormalige Campinaterrein De Caai in Eindhoven. ‘We willen werken aan iets identiteitsvol: we proberen daarin echt het ‘contact’ met de bestaande situatie te maken.’
Betrokkenheid tot in de eindfase
'Daarnaast vinden wij het als ontwerpers super gaaf om een tekening naast een daadwerkelijk fragment te leggen. We zijn vanaf het ontwerp, tot engineering en uitvoeringsontwerp betrokken geweest bij Woontoren Flow. Veelal stopt de betrokkenheid van bureaus bij een omgevingsvergunning en werkt een tekenbureau het verder uit. Wij doen dit niet en kiezen er bewust voor om ons in de eindfase te mengen. Daarin is het essentieel om nauw samen te werken met onze partners in de bouw, zoals Reynaers Aluminium. Door de lange samenwerking leer je elkaar goed kennen en kun je beter op elkaar inspelen. Dit is waardevol voor ons en komt vooral ten goede aan het woongenot van de nieuwe bewoners en gebruikers van het unieke gebouw. Je woont straks niet zomaar in een woontoren: je woont in woontoren Flow op de Caai, het voormalige Campinaterrein in Eindhoven’, sluit Michiel af.
Van ReynaFlow naar Woontoren Flow
Lees meer over het ontwikkel- en fabricageproces.
Hulp nodig bij het realiseren van uw project?
Neem contact op met uw rayonmanager of projectadviseur via telefoonnummer +31 (0)492 - 56 10 20. Zij helpen u graag.
Partners bij dit project
Gebruikte Reynaers Aluminium systemen
Colofon
Knowhow@Reynaers ontstaat in samenwerking met:
Tekst: Marketing & Communicatie Reynaers Aluminium en StudioLetters
Fotograaf: Mitchell van Eijk
Video: We Build Your Brand
